Αλλαγή εκλογικού συστήματος στον αστερισμό του Κουτσόγιωργα

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Η χώρα βρίσκεται στο απόλυτο κενό.

Πηγαίνει από μνημόνιο σε μνημόνιο και από αξιολόγηση σε αξιολόγηση.

Τελεί σε καθεστώς επιτροπείας διαρκείας, που με την «περήφανη διαπραγμάτευση» ήδη απλώνεται στα προσεχή εκατό χρόνια.

Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Τσίπρας με τον συνεταίρο του, μπροστά στον κίνδυνο της επερχόμενης εκλογικής κατακρήμνισης, φαίνεται ότι αποφάσισαν να της δώσουν το τελικό χτύπημα: Να προσθέσουν σε όλα αυτά και την ακυβερνησία, αλλάζοντας τον εκλογικό νόμο.

Τσίπρας και Καμμένος βρίσκονται πλέον στον αστερισμό του Κουτσόγιωργα.

Ακόμη χειρότερα: Στον αστερισμό Παπαδόπουλου που έβαλε στον γύψο όλες τις εξουσίες  -νομοθετική, δικαστική, Τύπο- πλην της δικής του.

Με όχημα την αγωνία των μικρών κομμάτων να παραμείνουν στο παιχνίδι, ο κ. Τσίπρας μαγειρεύει έναν καλπονοθευτικό νόμο προκειμένου να μειώσει τις επιπτώσεις της ήττας του και με τελικό στόχο την ακυβερνησία – ώστε να έχει ρόλο και λόγο.

«Μετά από εμένα η καταστροφή»! Αυτή είναι η λογική!

Ως γνωστόν, το ισχύον εκλογικό σύστημα είναι η απλή αναλογική. Για την ακρίβεια είναι απλή αναλογική ως τις 250 έδρες – γι’ αυτό και ακόμη και κόμματα που μόλις ξεπερνούν το 3% κατορθώνουν να εξασφαλίζουν τουλάχιστον δέκα βουλευτές.

Μετά τις 250 έδρες, υπάρχει το λεγόμενο «μπόνους» των 50 εδρών που πηγαίνει στο πρώτο κόμμα.

(Αρχικά, με το νόμο 3231/2004 του τότε υπουργού Εσωτερικών Σκανδαλίδη, το «μπόνους» ήταν 40 έδρες, οπότε το σύστημα ήταν η απλή αναλογική ως τις 160 έδρες. Οι 260 έδρες μοιράζονταν αναλογικά με εκλογικό μέτρο το άθροισμα των ψήφων των κομμάτων που ξεπερνούσαν το όριο του 3% δια του 260. Με το νόμο 3636/2008 του τότε υπουργού Εσωτερικών και σημερινού Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Π. Παυλόπουλου, το «μπόνους» αυξήθηκε στις 50 έδρες, οπότε το σύστημα είναι πλέον η απλή αναλογική για τις 250 έδρες).

Ο νόμος αυτός εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις (Μαΐου και Ιουνίου) του 2012.

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για «μπόνους», δηλαδή για δώρο, για επιβράβευση του πρώτου, αλλά για την βούληση του νομοθέτη να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για σχηματισμό κυβέρνησης και να αποφεύγεται η ακυβερνησία.

Με τον τρόπο αυτό ικανοποιούνται δύο βουλήσεις: Η βούληση του λαού με την οποία αποφαίνεται ποιος θέλει να είναι ο πρώτος -και επομένως αυτός που θα έχει τον πρώτο λόγο για τον σχηματισμό κυβέρνησης- και η βούληση του νομοθέτη για σχηματισμό κυβέρνησης, δια του σχηματισμού σταθερής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Δηλαδή δεν πρόκειται για επιβράβευση, αλλά για απόφαση ενίσχυσης της δυνατότητας σχηματισμού κυβέρνησης.

Αν ο νόμος έδινε τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης από το δεύτερο κόμμα (που θα μπορούσε να συνεργαστεί με το τρίτο, το τέταρτο και ούτω καθεξής), τότε θα είχαμε νόθευση της λαϊκής βούλησης ως προς την επιλογή του πρώτου κόμματος και αποκάλυψη της εξουσιομανίας του δεύτερου και όλων των υπολοίπων.

Απλά πράγματα: Όταν ο λαός φέρνει κάποιον στην πρώτη θέση, έχει δηλώσει ποιος θέλει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Ο κ. Τσίπρας επωφελήθηκε από αυτόν τον νόμο σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις (Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2015). Αν ήθελε να τον αλλάξει, έπρεπε να το κάνει αμέσως μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 και οπωσδήποτε ενόψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου.

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος και το κόμμα του επαναλαμβάνουν τα φληναφήματα περί «πάγιας θέσης για απλή και άδολη αναλογική), όχι μόνο δεν άλλαξε τον νόμο, αλλά και τον… υπερασπίστηκε μετά μανίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάιο του 2012, όσο είχε στα χέρια του την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, ο κ. Τσίπρας αποκαλούσε «καλπονοθευτικό» το νόμο με τον οποίο μετά κέρδισε σε δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Αλλά το 2013, όταν είχε τεθεί θέμα εκλογικού νόμου, ο Τσίπρας, ενόψει επικράτησής του σε περίπτωση εκλογών, δεν ήθελε ούτε να το ακούσει, επιχειρηματολογώντας μάλιστα για την ανάγκη να έχει προβάδισμα το πρώτο κόμμα. Με μεγαλύτερο πάθος δε υπερασπίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ τον ισχύοντα εκλογικό νόμο κατά την περίοδο πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015. Χαρακτηριστική είναι και η θέση του Προέδρου της Βουλής, που ερωτηθείς τον Φεβρουάριο του 2015, είπε πως «ο εκλογικός νόμος μπορεί να περιμένει για αργότερα». Από τις κατά καιρούς δηλώσεις των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και του ίδιου του κ. Τσίπρα προκύπτει ότι χρησιμοποιούν τον εκλογικό νόμο καταπώς τους βολεύει κάθε φορά.

Και ιδού οι αποδείξεις:

-8 Ιανουαρίου 2010. Σε απαντητική του επιστολή προς τον τότε πρόεδρο της ΝΔ Α. Σαμαρά, ο κ. Τσίπρας αναφέρει οι προτάσεις της κυβέρνησης θα οδηγήσουν, με μαθηματική ακρίβεια, στη δημιουργία αρχηγοκεντρικών κομμάτων και στην κυριαρχία του δικομματικού-διπολικού πολιτικού συστήματος, συμπιέζοντας τα μικρότερα κόμματα, καθώς θα εμπεδώσουν την πλειοψηφική λογική και τα δικομματικά διλήμματα.Ο Αλέξης Τσίπρας σημειώνει στην συνέχεια της επιστολής του ότι η ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευθεί να καταθέσει προτάσεις νόμου για όλα αυτά τα ζητήματα στο ελληνικό Κοινοβούλιο και προσθέτει ότι μία από αυτές τις προτάσεις θα είναι και η καθιέρωση της απλής και ανόθευτης αναλογικής ως μοναδικού εκλογικού συστήματος γνήσιας έκφρασης των πραγματικών πολιτικών συσχετισμών.

-13 Φεβρουαρίου 2012, Αλ. Τσίπρας κατά τη διάρκεια εκδήλωσης με θέμα: «Η Δημοκρατία σε κρίση», που διοργάνωσε η εφημερίδα «Αυγή» στη Θεσσαλονίκη: «Το αίτημα για εκλογές με απλή αναλογική είναι ένα αίτημα σωτηρίας πια για τη χώρα και για τον λαό».

-9 Μαΐου 2012, Αλ. Τσίπρας που έχει από την προηγουμένη λάβει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης: «Ο λαός αποφάσισε ότι τα κόμματα του μνημονίου δεν έχουν πια πλειοψηφία στη Βουλή για να ψηφίζουν μέτρα λαίλαπα και αυτό είναι μία σημαντική νίκη της κοινωνίας. Ο καλπονοθευτικός εκλογικός νόμος μας στερεί τη δυνατότητα να έχουμε τη δεδηλωμένη».

-Στις 22 Μαΐου 2012 -εν όψει των εκλογών του Ιουνίου- ο ΣΥΡΙΖΑ υπέβαλε στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου ιδρυτική δήλωση ως ενιαίο πολιτικό κόμμα, υπό την επωνυμία «ΣΥΡΙΖΑ Ενωτικό Κοινωνικό Μέτωπο», ώστε να μην εμποδίσουν την πορεία του προς την εξουσία οι συνιστώσες του. Άρα σκοπός του πλέον είχε γίνει να επωφεληθεί από τον νόμο που είχε καταγγείλει στο παρελθόν.

-Τον Ιούλιο του 2013 πραγματοποιήθηκε το Ιδρυτικό Συνέδριο του ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ. Οι συνιστώσες κλήθηκαν να αυτοδιαλυθούν. Πάντα με το βλέμμα στον εκλογικό νόμο.

-15 Σεπτεμβρίου 2013, Αλέξης Τσίπρας, συνέντευξη Τύπου στο πλαίσιο της 78ης ΔΕΘ: «Πίσω απ’ αυτά τα σενάρια και από αυτούς που τα διακινούν, βλέπουμε την αγωνία του τερματοφύλακα πριν από τα πέναλτι. Αυτό βλέπουμε. Τίποτε άλλο δεν βλέπουμε. Τον πανικό στον οποίο βρίσκεται το σύστημα εξουσίας και την αδυναμία να πιστέψουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν γαλουχηθεί με την ιδέα ότι θα βρίσκονται διαρκώς στις καρέκλες της εξουσίας, έχουν το σύνδρομο της κυβερνησιμότητας, ότι θα χάσουν καρέκλες εξουσίας. Αυτό βλέπουμε.

Δημοκρατία ίσον εναλλαγή στην εξουσία. Εάν πιστεύουμε στη δημοκρατία, πρέπει να πιστέψουμε ότι η εναλλαγή και η δυνατότητα του λαού να επιλέγει τις κυβερνήσεις είναι αναφαίρετο δικαίωμα. Όλα αυτά τα σενάρια τα οποία περιγράψατε είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Ο εκλογικός νόμος σήμερα είναι τέτοιος. Δεν συμφωνούμε εμείς με αυτόν, αλλά είναι τέτοιος που δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι αυτός, το κόμμα το οποίο θα είναι πρώτο, θα έχει τον πρώτο και καθοριστικό ρόλο για τη συγκρότηση της κυβέρνησης.

Εγώ σας είπα τις εκτιμήσεις μου. Ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλά πρώτο κόμμα, είναι μπροστά και θα είναι πρώτο κόμμα με μεγάλη διαφορά και θα έχει απόλυτη πλειοψηφία στην επόμενη Βουλή και παρ’ όλα αυτά θα επιδιώξει συνεργασίες. Αν παρ’ όλα αυτά είναι πρώτο κόμμα της Ν.Δ. αντιλαμβάνεστε ότι θα φτιάξει κυβέρνηση όπως έφτιαξε την προηγούμενη φορά που ήταν πρώτο κόμμα το κόμμα της Ν.Δ. Προς τι αυτή η συζήτηση;

Φοβούνται μήπως δεν βρούνε να φτιάξουν κυβέρνηση; Δηλαδή φοβάται ο κ. Βενιζέλος και ο κ. Κουβέλης ότι θα μείνουν εκτός Βουλής; Αυτό μου λέτε; Αυτές τις ανησυχίες εμείς δεν μπορούμε να τις ερμηνεύσουμε. Ρωτήστε τους ίδιους για να τις ερμηνεύσουν. Εμείς κοιτάμε μπροστά. Κοιτάμε μπροστά και βλέπουμε τις ανάγκες του λαού και της κοινωνίας, την ανάγκη της χώρας να οδηγηθεί και να πάει μπροστά. Και έχουμε βαθιά αυτοπεποίθηση ότι το δύσκολο έργο που θα αναλάβουμε, η δέσμευσή μας απέναντι στον ελληνικό λαό, θα υλοποιηθεί υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι διαρκής αυτή η στήριξη και η εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού στις προσπάθειές μας».

-16 Σεπτεμβρίου 2014, Π. Σκουρλέτης, εκπρόσωπος Τύπου ΣΥΡΙΖΑ, Σκάι, σχετικά με τη συζήτηση για τον εκλογικό νόμο: «Θα σας πω ευθέως. Συμφωνώ κι εγώ με αυτό που είπε ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, ο κ. Βούτσης, ότι η ανακίνηση του θέματος εκ μέρους της κυβέρνησης είναι ομολογία ήττας. Δεν θα το σκεφτόντουσαν να πάνε σε μια τέτοια συζήτηση αν δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι έρχεται η καταστροφή και ο όλεθρος στις επόμενες εκλογές όποτε και αν γίνουν αυτές. Ο εκλογικός νόμος δεν πρέπει να είναι ένας άσσος στο μανίκι, τον οποίο πετάμε στο τραπέζι. Γι’ αυτό εμείς έχουμε υποστηρίξει την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Αν αυτή η κυβέρνηση πράγματι κατάλαβε ότι θα πρέπει να πάμε σε ένα άλλο εκλογικό σύστημα, αυτό της απλής αναλογικής, τότε ξέρετε τι θα έπρεπε να κάνει; Να παραιτηθεί τώρα και να προκηρύξει εκλογές. Γιατί δεν μπορεί να κυβερνάς τα δυο προηγούμενα χρόνια με το μπόνους των 50 εδρών, να κάνεις πράγματα εκτός των προγραμματικών σου δεσμεύσεων και τώρα να έρχεσαι να κοροϊδεύεις» / «Αμ’ έπος, αμ έργον. Θα δούμε. Ιδού η πρόκληση λοιπόν» / «Προσωπική μου γνώμη είναι, αν είναι να συνδεθεί το θέμα των εκλογών με την αλλαγή του εκλογικού νόμου, να το επιχειρήσουν. Αλλά προσέξτε, για απλή αναλογική μιλάμε. Γιατί το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. έχουν βαφτίσει πολλές φορές απλή αναλογική τα κόλπα τους…» / «Είναι γνωστό ότι είμαστε υπέρ της συνταγματικής καθιέρωσης της απλής αναλογικής».

-25 Φεβρουαρίου 2015, Ν. Βούτσης, Βήμα FM. Ερωτηθείς για τον εκλογικό νόμο και τον χρόνο συζήτησής του στη Βουλή, είπε πως μπορεί να περιμένει γι’ αργότερα και αναφέρθηκε σε συγκλίσεις και συναινέσεις που διαφαίνονται σε πολύ υπαρκτά και σημερινά προβλήματα. «Α, ναι, βέβαια, δεν το συζητάμε ο εκλογικός νόμος μπορεί να περιμένει γι’ αργότερα».

Είπε επίσης ότι «το ΔΝΤ βρίσκεται σε απόκλιση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και καθυστερούν απ’ ό,τι φαίνεται την έλευση τους ή δεν την έχουν προγραμματίσει κιόλας ακόμα», γεγονός που χαρακτήρισε «πολύ επικίνδυνο, τη στιγμή που απ’ όλες τις άλλες πλευρές στην Ευρώπη έχει διαμηνυθεί και στον πρωθυπουργό και στον κ. Τσακαλώτο ευθέως ότι κι αυτοί βιάζονται και θεωρούν ότι είναι σημαντικό να τελειώσει γρήγορα η πρώτη αξιολόγηση». «Υπάρχει λοιπόν αυτή η σοβαρή διάσταση απόψεων, που δεν μπορούμε να την κρύβουμε και γι’ αυτό κάνει αυτά τα διαβήματα η κυβέρνηση, έτσι ώστε να προσέλθει και το ΔΝΤ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης και της αξιολόγησης», τόνισε.

-4 Αυγούστου 2015, Όλγα Γεροβασίλη, κυβερνητική εκπρόσωπος, στην τηλεόραση του Σκάι: «Πάγια αρχή της Αριστεράς η αλλαγή του εκλογικού νόμου. Πάγια θέση» / «Οι εκλογές, ξέρετε, όταν αλλάζει ο εκλογικός νόμος, οι επόμενες εκλογές γίνονται…» / «Δεν υπάρχει περίπτωση να στηρίξουμε σύστημα με μπόνους 50 εδρών και δεν θα χρειαζόμαστε…» / «Εμείς δεν μιλάμε για μπόνους. Μιλάμε για ένα σύστημα αναλογικό. Αυτή είναι η πάγια θέση μας…».

Στην ερώτηση «δεσμεύεστε γι` αυτό, ότι αν φέρετε εκλογικό νόμο θα είναι χωρίς μπόνους;», απαντά: «Χωρίς μπόνους». Και συνεχίζει: «Διότι δε μπορεί η χώρα να είναι κάτω από το πλαίσιο αυτού του εκλογικού νόμου που βεβαίως να θυμίσουμε δεν τον έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ. Τον ψήφισαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, αυτοί που σήμερα μας βάζουν σαν προαπαιτούμενο λες και πάντα ήθελαν την απλή αναλογική και δεν το κατάφεραν, και…εν πάση περιπτώσει, σήμερα δείχνουν το δάχτυλο στον ΣΥΡΙΖΑ, για να είμαστε και όπως πρέπει» / «Ένα σύστημα το οποίο αυτοί που το εφάρμοσαν, το στήριξαν και το υπηρέτησαν, σήμερα δεν τους βολεύει γιατί είναι κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως σ` αυτή τη λογική δεν θα μπούμε σε καμία στιγμή. Θα κάνουμε αυτό που πρέπει όταν απαιτείται και όταν ο κρίνουμε εμείς. Δε δεχόμαστε υποδείξεις για τέτοια θέματα».

-5 Αυγούστου 2015, Ν. Βούτσης, υπουργός Εσωτερικών, στο real.gr: «Ο εκλογικός νόμος δεν προσφέρεται για τακτικισμούς. Ο εκλογικός νόμος θα άλλαζε στο τέλος της θητείας της κυβέρνησης, με την προώθηση της συνταγματικής αναθεώρησης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πιστός στις εξαγγελίες του, θα καθιερώσει την απλή αναλογική συνταγματικά, ως πάγιο εκλογικό σύστημα. Διαφορετικά δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να αλλάξει».

-9 Ιουνίου 2016, Ν. Βούτσης, Πρόεδρος Βουλής, συνέντευξη Τύπου: «Ως προς το ζήτημα της απλής αναλογικής, αυτό δεν θα λυθεί σε μήνες. Αυτό θα λυθεί τώρα. Δηλαδή, το εκλογικό σύστημα θα συζητηθεί τον προσεχή μήνα. Και ανεξάρτητα αν η Βουλή θα αποτελεί και μέρος, όπως θα θέλαμε, της αναθεωρητέας ύλης του Συντάγματος -ανεξαρτήτως αυτού- θα γίνει προσπάθεια οπωσδήποτε να υπάρξει μια ευρύτατη συναίνεση, ώστε ο εκλογικός νόμος που θα αποφασιστεί από τη Βουλή να έχει τη συνταγματική βάση, έτσι ώστε να εφαρμοστεί από τις επόμενες εκλογές μετά από τρία χρόνια και τρεισήμισι μήνες. Η συζήτηση εξελίσσεται πάνω σε αυτό το ζήτημα. Δεν θέλω εγώ να τη φορτίσω περισσότερο. Είναι γνωστή και η άποψή μου και η προγραμματική άποψη και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και άλλων κομμάτων μέσα στη Βουλή για την απλή αναλογική, για τα όρια, για τα μπόνους, για όλα αυτά» / «Από εκεί και πέρα, το στοιχείο, παραδείγματος χάρη, «άδολη αναλογική» δεν μπορεί να αναφέρεται σε προσωπικά ή σε προσωποπαγή κόμματα, που να είναι δυνατόν, ας πούμε, να διαμορφώσει ένα μπουκέτο μερικών δεκάδων κομμάτων μέσα στη Βουλή. Αντιλαμβάνεστε αυτό πόσο δύσκολο θα ήταν και για τη νομοθετική εργασία».

-12 Ιουνίου 2016, Ν. Βούτσης, Αθήνα 9,84: «Θα κληθεί κάθε κόμμα και άρα και το κυβερνών κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, να καταθέσει πολύ καθαρά την πρότασή του, με βάση και την εξαετή εμπειρία του, όχι μόνο θεωρητικά... Είμαστε υπέρ της εφαρμογής της πλήρους αναλογικής με διατήρηση όμως του ορίου εισόδου, χωρίς μπόνους. Γιατί τα θέματα της συνεργασίας και της ακυβερνησίας απομυθοποιήθηκαν, αποδομήθηκαν, ή απέκτησαν ένα νέο περιεχόμενο μέσα από τα πολλά κόμματα και τις συνεργασίες… Η κουβέντα που γινόταν τα προηγούμενα χρόνια ήταν επί σχημάτων που η ίδια η ζωή ήρθε να τα βάλει στα δικά της όρια…».

-10 Ιουνίου 2016, Δ. Βίτσας στο Σταρ: «Είναι ξεκάθαρο, στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και προηγούμενα στο πρόγραμμα του Συνασπισμού, είμαστε υπέρ της απλής, άδολης αναλογικής. Είναι μια ευκαιρία και σε ένα διάλογο να ακουστούν οι απόψεις. Η απλή αναλογική θα ανασυνθέσει προς μεγαλύτερους σχηματισμούς το όλο πολιτικό σκηνικό. Με την απλή αναλογική θα υπάρξουν ισχυρές κυβερνήσεις και μερικές φορές και μονοκομματικές. Η Αριστερά, το έχει πει επανειλημμένα ο Αλέξης Τσίπρας και στο κόμμα και στα υπουργικά συμβούλια, δεν ήρθε για να διαχειριστεί τη στιγμή αλλά για να βάλει τη σφραγίδα της σε μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές και νομίζω πως αυτό θα γίνει. Το ζήτημα του πόσο θα είναι το όριο, αν θα υπάρχει ή όχι πριμοδότηση, αν ρωτάτε εμένα στη διαδικασία αυτού του διαλόγου, θεωρώ πως δεν πρέπει να υπάρχει πριμοδότηση».