Ήχοι που έσβησαν

Στην εκδρομή στις Λεύκες στο λεγόμενο βυζαντινό μονοπάτι (έχουμε πει ότι δεν είναι βυζαντινό) οι μαθητές αναφέρθηκαν όχι μόνο σε όσα είδαν, αλλά και σε όσα άκουσαν και μύρισαν. Στέλνουν μυρωδιές από μακριά το φασκόμηλο, το χαμό-μηλο, η αλισαριά (λαδανιά), το σχινάρι, η ρίγανη και άλλα πολλά. Οι μικροί μίλησαν για το θρόισμα του αέρα στα φύλλα, το σύρσιμο των νερών του χειμάρρου, που το είχαμε μουσική συνοδεία σε όλη την εκδρομή, τα κελαηδίσματα των πουλιών, τον ήχο της καμπάνας του ρολογιού της αγίας Τριάδας, τον ήχο των δικών τους βημάτων, αλλά και των φωνών τους.

Ο κόκορας που λάλησε εκείνη τη στιγμή πρόσθεσε κι έναν άλλο. Ο ήχος του νερού εξαρτάται από πολλά. Άλλος αυτός του καταρράχτη, άλλος του απαλού συρσίματος, της ορμητική τρεχάλας, του περάσματος ανάμεσα σε χλόη ή ανάμεσα σε πέτρες. Πόσα ρήματα ή ουσιαστικά αποδίσουν αυτούς τους ήχους; Ας είναι άσκηση για μεγάλους και παιδιά (τσουρτσούλισμα, παφλασμός, μορμύρισμα κ.ά.). Και οι φωνές των πουλιών είναι διαφορετικές γι’ αυτό έχουμε και άλλες λέξεις για το καθένα. Κελάηδημα, τρίλισμα, κουκούβισμα, κουκούρισμα, σφύριγμα, κρώξιμο, πίπισμα, τιτίβισμα, κακάρισμα, λάλημα και άλλες.

Ας μείνουμε στους ήχους και μάλιστα σε όσους δεν ακούσαμε κατά τη διάρκεια της εκδρομής.

- Δεν ακούσαμε τον ήχο του ξύλινου κόπανου στα ρούχα, γιατί σταμάτησαν οι γυναίκες να πλένουν στον ποταμό.

- Δεν ακούσαμε απ’ τη μεριά της αγίας Τριάδας κουβέντες γυναικών γιατί δεν τυροκομούν πιά εδώ και χρόνια στο πέτρινο τυροκομείο του μπάρμπα Νικόλα του Ρούσσου.

- Δεν πέσαμε σε γιορτή να χαρούμε τον ήχο της καμπάνας από εκκλησία του χωριού ή ξωκλήσι.

- Δεν ακούσαμε τις κότες να κακαρίζουν, γιατί λιγόστεψαν τα κοτέτσια που υπήρχαν σε κάθε γειτονιά. Κάτω απ’ τον άγιο Σπυρίδωνα, κοντά σε μας, έτρεφε η κυρά Σεβαστούδενα που ήρθε διωγμένη από τη Σμύρνη κουνέλια και κότες.

- Δεν έφτασαν στ’ αυτιά μας μουγκρητά χοίρων, γιατί στην κατηφόρα του δρόμου (για το λεγόμενο βυζαντινό λέμε) γκρέμισαν οι σταύλοι με τα χοιροστάσια. Εδώ δεν διατηρήθηκε η λαμπρή τελετή των χοιροσφαγίων που διατηρείται στη Μύκονο και στην Άνδρο.

- Δεν ακούσαμε τους ανεμόμυλους που ήταν στο λόφο πιο πάνω να γυροφέρ-νουν και τα ξύλα να τρίζουν, γιατί είναι πενήντα και πάνω χρόνια που σταμάτησαν κι οι τελευταίοι του Ζαμπελά και του μπάρμπα Αρτέμη να αλέθουν κριθάρι και σιτάρι.

- Ούτε γκάρισμα γαϊδάρου αντήχησε στην κοιλάδα, γιατί το υπομονετικό αυτό ζώο, δεν είναι πια μεταφορικό μέσον, όλοι πήραμε αυτοκίνητο.

- Δεν ακούσαμε την τσάπα ή την αξίνα των αγροτών, γιατί τώρα πια ελάχιστοι καλλιεργούν στις Λεύκες.

- Δεν μας συνεπήραν ζουζουνίσματα εντόμων, γιατί ακόμα δεν έδεσε για τα καλά η άνοιξη κι αυτά θέλουν ζέστη να βγουν να γαμπρίσουν.

- Δεν ακούσαμε το «φρτ της σαύρας», ούτε του φιδιού, ούτε το χαρχάλημα στις πέτρες της μεγάλης σαύρας, του σκροκόδειλα, για τον ίδιο λόγο, δεν ζεστάθηκε ακόμα ο καιρός.

- Δεν ακούσαμε βατράχια, γιατί δεν μείναμε πολύ, έχουν αρχίσει ήδη να κοά-ζουν στους βαλτότοπους του χειμάρρου.

- Τα αυτοκίνητα δεν τα ακούσαμε να περνούν, γιατί ο αυτοκινητόδρομος είναι κάπως μακριά, αυτός που πάει στη Μάρπησσα και τα άλλα χωριά (Πρόδρομο (Δραγουλά) και Αρχίλοχο (Μάρμαρα).

- Δεν ακούσαμε επίσης περαστικό αεροπλάνο. Πριν 60 χρόνια οι γέροντες το θεωρούσαν αξιοπρόσεχτο και σήκωναν τα μάτια στον ουρανό λίγο έκπληκτοι.

Ενδιαφέρον θέμα και λίγο μελαγχολικό είναι και οι ήχοι που έσβησαν μέσα στο χωριό. Από το τάκου-τάκου του αργαλειού μέχρι το μέταλλο πάνω στο μέταλλο του σιδερά και το σφυρί πάνω στο πετσί του τσαγκάρη. Αυτά όμως άλλη φορά.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ