Ελισάβετ Παπαζώη: Να δώσουμε μία νέα τουριστική ταυτότητα στην Πάρο

Ομιλία της προέδρου του ΔΣ του Πάρκου Ελισάβετ Παπαζώη στα εγκαίνια του Εκθεσιακού Χώρου στις 25/09/2014 που φιλοξενεί την Έκθεση «Η Πάρος μέσα από την ρώσικη χαρτογραφία 1770-1774»...

Αγαπητοί Φίλοι και Φίλες

Σήμερα έχουμε μια μεγάλη γιορτή,

Γιορτάζουμε την απόδοση στους Παριανούς μιας ελάχιστα γνωστής αλλά σημαντικής πτυχής της Ιστορίας τους, την συμμετοχή της Πάρου στα Ορλωφικά.

Ποιος μπορεί να φανταστεί ότι ο κόλπος της Νάουσας, όπως τον ατενίζουμε σήμερα με κολυμβητές και σκάφη αναψυχής, ήταν πριν 240 χρόνια, στη διάρκεια του Α’ Ρωσοτουρκικού πολέμου, ο Ναύσταθμος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, με οχυρές εγκαταστάσεις, πολεμικά πλοία, Ναυαρχείο, στρατόπεδα όπου διαβίωναν χιλιάδες στρατού, Νοσοκομείο με 60 γιατρούς και νοσοκόμους, Ναυπηγείο που απασχολούσε πάνω από 200 εργάτες και καραβομαραγκούς;

Ποιος γνωρίζει ότι η Πάρος και ιδιαίτερα η Νάουσα υπήρξε για 4 χρόνια από το 1770 έως το 1774,το διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο, η «πρωτεύουσα» της Ρωσικής Ηγεμονίας στο Αιγαίο, που έφθασε να περιλαμβάνει 28 νησιά;

Το αποτύπωμα στη σημερινή Πάρο αυτής της σύντομης αλλά σημαντικής ιστορικής πτυχής της, είναι μερικά ερείπια από τις ρωσικές εγκαταστάσεις κυρίως στη χερσόνησο του Άϊ-Γιάννη Δέτη, η ιστορική μνήμη κάποιων Παριανών ανάμεσα τους ο Γιάννης Βασιλειόπουλος και ο Ολύμπιος Αλιφιέρης και τα Πεπραγμένα που δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί, του Διεθνούς Συνεδρίου «Η Ρωσική παρουσία στο Αιγαίο 1768-1774» που οργανώθηκε το 2001 στη Νάουσα από τον τότε Δήμαρχο Κώστα Αργουζή και ομάδα εθελοντών με πρωτεργάτη τον Τάσο Κασαπίδη.

Με τη δημιουργία του Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Πάρκου το 2009, θέσαμε ως κεντρικό στόχο μας, να αναδείξουμε αυτή τη γοητευτική πτυχή της τοπικής Ιστορίας της Πάρου.

Με χορηγία του Ιδρύματος Λεβέντη μία σημαντική ομάδα Ελλήνων και ξένων ιστορικών με επικεφαλής την καθηγήτρια του Ιονίου Πανεπιστημίου Τζελίνα Χαρλαύτη, ερεύνησε επί δύο χρόνια τα αρχεία στην Αγία Πετρούπολη, στη Μόσχα, σε ευρωπαϊκές πόλεις και στη Ελλάδα και δημιούργησε 18 ηλεκτρονικούς φακέλους με μεγάλο ιστορικό και εικονογραφικό υλικό.

Μικρό αλλά πολύτιμο τμήμα αυτού του υλικού παρουσιάζεται σήμερα στην Έκθεση, «Η Πάρος μέσα από την ρώσικη χαρτογραφία 1770-1774» που βασίζεται στην ιστορική έρευνα των Πανεπιστημιακών κας Elena Smilyanskayaκαι του κ. MitiaFrumin. Την επιστημονική επιμέλεια της Έκθεσης ανέλαβε η ιστορικός του Πανεπιστημίου Κρήτης κα Ελευθερία Ζέη, η οποία έχει αφιερώσει πολλά χρόνια της ζωής της στη μελέτη της Πάρου του 18ου αιώνα.

Οι χάρτες που παρουσιάζονται στην Έκθεση είναι αντίγραφα σε μεγέθυνση υψηλής ευκρίνειας, από την συλλογή Χαρτών του «Άτλαντα του Αρχιπελάγους» που εκδόθηκε το 1788 στη Ρωσία και στον οποίο αποτυπώνονται ακτές και νησιά του Αιγαίου έως και τα στενά του Βοσπόρου αλλά και πόλεις της Ανατολικής Μεσογείου όπου το Ρώσικο Ναυτικό πραγματοποίησε πολεμικές επιχειρήσεις.

Πηγή σημαντικών πληροφοριών είναι και οι χειρόγραφοι έγχρωμοι χάρτες των ημερολογίων Ρώσων πλοιάρχων, όπου καταγράφονται πληροφορίες ασφαλούς πλεύσης, βυθόμετρα λιμανιών, στρατιωτικές εγκαταστάσεις αλλά και οικισμοί, εκκλησίες και μοναστήρια, αναγνωρίσιμα ως προς τα ονόματα και τις θέσεις τους και σήμερα. Τα πρωτότυπα, χειρόγραφοι ή έντυποι χάρτες μικρού μεγέθους φυλάσσονται στο Κρατικό Μουσείο της Μόσχας, όπου και παρουσιάστηκαν στο κοινό το 1997 στο πλαίσιο του εορτασμού των 300 χρόνων του Ρωσικού Ναυτικού. Οι χάρτες της Πάρου, σημαντικό τμήμα της Ρώσικης χαρτογραφίας του 18ου αιώνα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Στη μικρή αίθουσα προβολών, προβάλλονται παράλληλα οι έγχρωμοι υψηλής αισθητικής χειρόγραφοι χάρτες από το Ημερολόγιο του πλοιάρχου και μετέπειτα Ναυάρχου της ναυτικής εκστρατείας Khemetevsky. Η επιμέλεια της προβολής οφείλεται στον Σταύρο Νιφλή, ο Νίκος Σαρρής μετέφρασε το κείμενο που συνοδεύει την προβολή, το οποίο διαβάστηκε από τον Αντώνη Πρέκα στο στούντιο του Σπύρου Μπάλιου. Τους ευχαριστούμε όλους.

Για την παρουσίαση του συνόλου του Ιστορικού υλικού που έχει συγκεντρωθεί, οργανώνουμε τον Ιούνιο του 2015 Διεθνές Ιστορικό Συνέδριο για «το Αιγαίο και την Πάρο την εποχή των Ορλωφικών» και παράλληλες εκδηλώσεις για να τιμηθούν οι χορηγοί και όσοι συνετέλεσαν με ποικίλους τρόπους σε αυτό το εγχείρημα του οποίου η σημερινή Έκθεση αποτελεί μόλις την αρχή.

Σήμερα όμως έχουμε και ένα πρόσθετο λόγο να γιορτάζουμε: Με δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχου, το παραδοσιακό κτίσμα των κελιών του Άϊ-Γιάννη μετατράπηκε σε ένα σύγχρονο εκθεσιακό χώρο και φιλοξενεί τη σημερινή Έκθεση. Ευχαριστούμε θερμά το Ίδρυμα Νιάρχου και όσους συνέβαλαν στην υλοποίηση του έργου: τη μελετητική ομάδα και ιδιαίτερα την αρχιτέκτονα Ένη Δημητριάδη, τον μηχανολόγο Γιάννη Ασκητόπουλο, τον πολιτικό μηχανικό Γιάννη Τσοπανάκη.

Ευχαριστούμε ιδιαίτερα επίσης, τον υπεύθυνο του έργου Στέργιο Ταϊρη πολιτικό μηχανικό, γιατί παρά τα βαριά καθήκοντα του στο Δήμο, ανταποκρίθηκε σε όλες τις δυσκολίες με απόλυτη συνέπεια.

Ο ανάδοχος του έργου Πέτρος Κοντογιώργης μαζί με τους συνεργάτες του, τον Δημήτρη Τζιώτη, τον Παναγιώτη Αρκουλή και τους εργάτες Σωτήρη, Βασίλη, Αντώνη, Γιώργο και πολλούς άλλους και βέβαια με την ψυχή του εργοταξίου τον Γιάννη Κουλιανό, ολοκλήρωσαν ένα μικρό αλλά σύνθετο έργο σε σύντομο χρόνο.

Τους ευχαριστούμε.

Η θέση του λαϊκού κτίσματος των κελιών στον ίδιο τον ιστορικό τόπο όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα από το 1770 έως το 1774,η ομορφιά του περίγυρου του, το Μοναστήρι και ο όρμος του Αϊ Γιάννη, αποτέλεσαν τους λόγους επιλογής του για την φιλοξενία των Εκθέσεων για τα Ορλωφικά.

Δεδομένου όμως του μεγάλου όγκου του ιστορικού υλικού που έχει συγκεντρωθεί εξετάζουμε ήδη την περίπτωση, συμπληρωματικά με τα κελιά του Άϊ- Γιάννη και με τη σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού Συμβουλίου και της Δημοτικής Κοινότητας της Νάουσας να αξιοποιηθεί και ο κοινοτικός Ξενώνας στη Νάουσα, για την προβολή της νεότερης Ιστορίας της Πάρου όπως προβλέπεται και στο Καταστατικό μας.

Αγαπητοί Φίλοι και Φίλες

Η σημερινή διπλή γιορτή συμπίπτει και με τη συμπλήρωση πέντε χρόνων λειτουργίας του Πάρκου. Πέντε χρόνια για τα οποία αισθανόμαστε ικανοποιημένοι γιατί ολοκληρώσαμε όσα μας είχαν ανατεθεί και περιγράφονται με ακρίβεια στο Καταστατικό της Δημοτικής Α.Ε. το 2009, τότε που με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου τέθηκε ο θεμέλιος λίθος της δημιουργίας του Περιβαλλοντικού και Πολιτιστικού Πάρκου Πάρου.

Τα έργα και οι δράσεις της πενταετίας που υλοποιήθηκαν με χορηγίες και δωρεές χωρίς επιβάρυνση του Δήμου ή των δημοσίων Ταμείων σε εφαρμογή των καταστατικών μας υποχρεώσεων συνοψίζονται: στο υπαίθριο Θέατρο Αρχίλοχος και το Φεστιβάλ στο Πάρκο, στο δίκτυο των μονοπατιών για φυσιολατρία, δράσεις οικολογίας, εθελοντισμού και αθλητικές διοργανώσεις, στον χώρο προβολών Σινέ Έναστρον και τη λειτουργία του θερινού σινεμά, στην αισθητικά διαμορφωμένη παραλία του Καθολικού με το αναψυκτήριο της που προσελκύει πολυπληθείς Έλληνες και ξένους και τώρα στην μετατροπή του κτιρίου των κελιών σε σύγχρονο εκθεσιακό χώρο για τα Ορλωφικά, που ανοίγει προοπτικές για την Πάρο στην αναδυόμενη τουριστική αγορά των Ρώσων.

Κάνουν λάθος λοιπόν όσοι συρρικνώνουν το Πάρκο και την χερσόνησο του Άϊ-Γιάννη σε μία οργανωμένη παραλία και το αναψυκτήριο της, σαν και αυτές που υπάρχουν πολλές στην Πάρο. Το Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Πάρκο Πάρου, είναι μία ολόκληρη χερσόνησος πολιτισμού, οικολογίας, άθλησης και αναψυχής ,προνομιακός χώρο εφαρμογής ενός μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης, που βασίζεται στα μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Πάρου, τον πολιτισμό της με ιστορία χιλιετιών και την ιδιαίτερη φύση της.

Κεντρικός στόχος του Πάρκου, όπως ρητά αναφέρεται στο Καταστατικό μας είναι: Να δώσουμε μία νέα τουριστική ταυτότητα στην Πάρο προκειμένου να ανταποκριθεί στον διαρκώς εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό για διαφοροποίηση και εμπλουτισμό των υπηρεσιών τουρισμού.

Μήπως όσοι εργαζόμαστε για την δημιουργία και λειτουργία του Πάρκου, είμαστε ρομαντικοί, αιθεροβάμονες ή είμαστε απλώς ρεαλιστές ;

Η απάντηση έρχεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού και τη μεγάλη εταιρεία Tour Operators TUI, των οποίων τα συμπεράσματα συμπίπτουν:

«Η πλειοψηφία των τουριστών σήμερα επιθυμεί να επισκέπτεται περιοχές με υψηλή περιβαλλοντική ποιότητα και έντονα στοιχεία τοπικού πολιτισμού».

Το Πάρκο αποτελεί Πρότυπο Τουριστικής Ανάπτυξης, για τον νησιωτικό χώρο. Ποιος άλλος είναι ο λόγος για τον οποίο τα τρία εγκυρότερα χορηγικά Ιδρύματα της χώρας, το Ίδρυμα Νιάρχου, το Ίδρυμα Λεβέντη, το Ίδρυμα Μποδοσάκη αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις τιμούν με την εμπιστοσύνη τους και στηρίζουν με χορηγίες και δωρεές τους, το έργο του Πάρκου;

Το έργο της επόμενης Δημοτικής Αρχής θα καταξιωθεί πιστεύουμε από τις πετυχημένες πρωτοβουλίες που θα αναλάβει για την ενσωμάτωση της Φύσης και του Πολιτισμού της Πάρου στο μίγμα της τουριστικής πολιτικής που θα ασκήσει.

Για μένα προσωπικά, παρά τις μεγάλες δυσκολίες και τα εμπόδια που έπρεπε να ξεπεραστούν, η συλλογική αυτή προσπάθεια επιβεβαίωσε τη βαθιά μου πεποίθηση ότι, παρά την ατμόσφαιρα λεηλασίας των δημόσιων αγαθών, υπάρχουν δημιουργικές δυνάμεις στην Ελλάδα που μάχονται, ώστε η Φύση και ο Πολιτισμός μας να μην γίνονται αντικείμενο κοντόφθαλμης εκμετάλλευσης, αλλά να αξιοποιούνται προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και μιας σωστά εννοούμενης ανάπτυξης.

Κάτι επίσης σημαντικό, το Πάρκο είναι προϊόν συλλογικής προσπάθειας, σύλλογοι, όπως το Σωματείο Φίλων του Πάρκου, ο Σύλλογος Γυναικών Νάουσας, ο Νηρέας και ο Αρχίλοχος αποτελούν σταθερούς υποστηρικτές του Πάρκου, όπως και επιχειρήσεις, η Bluestar, o Anemomylos η Wide Angle, το Porto Paros, το Swisshome, το Kalypso και ένα μεγάλο δίκτυο φίλων και εθελοντών.

Τους ευχαριστούμε όλους για αυτά τα χρόνια σταθερής συνεργασίας.

Για την οργάνωση της Έκθεσης και της σημερινής βραδιάς εργάστηκαν οι κυρίες Μαρία Τριπολιτσιώτη, Άννα Πολυκανδριώτη, Μαρκέλλα Λεγάκη, τους κυρίους που είναι πολλοί δεν τους αναφέρω ονομαστικά αλλά τους ευχαριστώ το ίδιο.

Ευχαριστώ και όλους εσάς για την μαζική παρουσία σας σήμερα εδώ που μας εμψυχώνει.

Θα κλείσω με κάτι ευτράπελο, ανάμεσα στα πολλά περίεργα που διαδίδονται για το Πάρκο κυκλοφόρησε τελευταία και η φήμη ότι τα κελιά πουλήθηκαν(!) στους Ρώσους(!), αναρωτιέμαι μήπως ονομαζόταν Ορλώφ ο αγοραστής; Να ένας ακόμη λόγος για να διαδώσουμε την ιστορική γνώση της σχέσης της Πάρου με τα Ορλωφικά.

Ελισάβετ Παπαζώη

Πρόεδρος Διοικητικού Συμβουλίου Δημοτικής Α.Ε. Πάρκο Πάρου

Τα κελιά του Μοναστηρίου θα είναι επισκέψιμα το ερχόμενο διάστημα

κάθε Κυριακή

από 11:00 μέχρι 13:00

The monks' cells at Monastiri will be open for the coming period

every Sunday

between 11:00 and 13:00