Υπνική άπνοια: Συμπτώματα και θεραπεία

Η υπνική άπνοια είναι μια αρκετά συχνή διαταραχή στη λειτουργία της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κατά τη διαταραχή αυτή η αναπνοή του ασθενούς γίνεται πολύ ρηχή ή σταματάει εντελώς για χρονική διάρκεια που μπορεί να κυμαίνεται από 10 - 15 δευτερόλεπτα ή και περισσότερο. Τα επεισόδια αυτά μπορεί να επαναλαμβάνονται περισσότερο από...

10 φορές την ώρα.

Κατά τη διάρκεια της υπνικής άπνοιας το ποσό του οξυγόνου που υπάρχει στο αίμα του ασθενούς μπορεί να μειωθεί σημαντικά σε επίπεδα που διαταράσσουν την οξυγόνωση οργάνων όπως ο εγκέφαλος και η καρδιά. Τούτο έχει σαν αποτέλεσμα αρρυθμίες, που σε προδιατεθειμένους ασθενείς πχ σε όσους έχουν στεφανιαία νόσο και έχουν ήδη μειωμένη αιμάτωση περιοχών του μυοκαρδίου μπορεί να είναι καταστροφικές. Κατά τη διάρκεια της άπνοιας, καθώς η οξυγόνωση του εγκεφάλου αρχίζει να μειώνεται, ο ασθενής αφυπνίζεται και η αναπνοή επανέρχεται συνήθως μετά από κάποιο γογγυσμό.

Η συχνότερη μορφή υπνικής άπνοιας είναι η αποφρακτική. Αυτή συμβαίνει σε παχύσαρκους ασθενείς στους οποίους η ρίζα της γλώσσας αποφράσει την αεροφόρο οδό κατά την διάρκεια του ύπνου. Συνήθως οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν και ροχαλητό, χωρίς να σημαίνει βέβαια ότι όποιος ροχαλίζει έχει και υπνική άπνοια. Η θέση του σώματος στην οποία συμβαίνουν οι σοβαρότερες άπνοιες είναι όταν ο ασθενής κοιμάται ανάσκελα.

Άλλη μορφή άπνοιας είναι η κεντρικού τύπου, που συμβαίνει σε ασθενείς που έχουν υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή πάσχουν από βαρεία καρδιακή ανεπάρκεια ή είναι προχωρημένης ηλικίας. Ειδικά για την δεύτερη περίπτωση αν δεν αντιμετωπιστεί το θέμα αυτό, μπορεί να έχουμε σημαντικά μειωμένη ανταπόκριση στην χορηγούμενη αγωγή. Δηλαδή μπορεί ο ασθενής να παίρνει τα φάρμακά του αλλά δεν βελτιώνεται. Στην κεντρικού τύπου άπνοια δεν υπάρχει απόφραξη, αλλά το κέντρο της αναπνοής σταματάει να στέλνει τα περιοδικά σήματα στους θωρακικούς μύες και στο διάφραγμα για να πραγματοποιηθεί η λειτουργία της αναπνοής.

Συμπτώματα

Οι ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρή υπνική άπνοια, αντί να αναπαύονται κατά τη διάρκεια της νύχτας, το σώμα τους περνάει ένα πολύ σοβαρό stress. Το αποτέλεσμα είναι κατά τη διάρκεια της ημέρας να εμφανίζουν υπνηλία, μειωμένη προσοχή και έτσι να είναι επιρρεπείς σε τροχαία και εργατικά ατυχήματα. Εμφανίζουν συχνά πονοκεφάλους ειδικά κατά την πρωινή αφύπνιση, ροχαλίζουν έντονα, παρουσιάζουν συχνουρία κατά τη διάρκεια του ύπνου τους, εφιδρώσεις και συχνούς εφιάλτες.

Επιπρόσθετα εμφανίζουν οργανικά προβλήματα όπως αρτηριακή υπέρταση η οποία είναι βαρύτερης μορφής από την κοινή ιδιοπαθή υπέρταση και συχνά συνοδεύεται από βλάβη οργάνων στόχων καθώς και από επιπλοκές όπως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε ασθενείς με παθολογική παχυσαρκία η υπνική άπνοια είναι μία από τις κυριότερες αιτίες πολύ σοβαρών καρδιαγγειακών συμβάντων κατά τη διάρκεια του ύπνου τους.

Διάγνωση

Η διάγνωση της υπνικής άπνοιας συχνά διαλάθει διότι ο ιατρός δεν μπορεί να την ανιχνεύσει σε μια επίσκεψη ρουτίνας στο ιατρείο του. Επιπρόσθετα δεν υπάρχουν ειδικές εξετάσεις αίματος που μπορούν να οδηγήσουν στην διάγνωση. Ο καλός κλινικός ιατρός πρέπει να υποψιαστεί την νόσο από την γενικότερη κατάσταση του ασθενούς και να στηρίξει την υποψία του μέσα από ειδικά ερωτηματολόγια που αφορούν τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και παρατηρήσεις του/της συντρόφου του.

Από το σημείο αυτό και έπειτα έρχεται η εργαστηριακή επιβεβαίωση της κλινικής υποψίας με τη χρήση ειδικών φορητών συσκευών που ο ασθενής φέρει πάνω του κατά την διάρκεια του ύπνου στην οικία του.

Άλλη μέθοδος, πιο αξιόπιστη, είναι η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου που γίνεται σε νοσοκομείο από εξειδικευμένο ιατρό. Σε αυτή, ο ασθενής κοιμάται στο εργαστήριο ύπνου του νοσοκομείου για ένα βράδυ. Το σύστημα καταγράφει παραμέτρους όπως σήματα από τον εγκέφαλο, την αναπνοή, του μύες και την καρδία καθώς και των κινήσεων του σώματος κατά τον ύπνο. Συνήθως η εξέταση αυτή, ως πιο δαπανηρή και δυσχερής, γίνεται αφού έχει προηγηθεί ένα screening (επιλογή ασθενών) με τη χρήση της φορητή συσκευής.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας για τους παχύσαρκους ασθενείς επέρχεται αυτόματα με την απώλεια βάρους. Σε περίπτωση που ο ασθενής δεν μπορεί να απαλλαγεί από τα επιπλέον κιλά ή η πάθηση του είναι πολύ σοβαρή για να περιμένουμε τον απαιτούμενο χρόνον μέχρι να επέλθει η απώλεια βάρους, τότε χρησιμοποιούμε τις συσκευές θετικής πίεσης CPAP οι οποίες τοποθετούνται δίπλα στο κρεβάτι του ασθενούς και διαθέτουν ειδική μάσκα που τοποθετείται στο πρόσωπο (στόμα- μύτη) ή μόνο στην μύτη του ασθενούς.

Άλλη μέθοδος είναι η χειρουργική αφαίρεση του ιστού που προκαλεί την απόφραξη από την περιοχή του στοματοφάρυγγα (πίσω μέρος του στόματος). Στην περίπτωση της κεντρικού τύπου άπνοιας η μόνη λύση είναι η υποβοήθηση της αναπνοής κατά την διάρκεια του ύπνου με περισσότερο πολύπλοκες συσκευές τους σερβοαναπνευστήρες. Το σύνδρομο υπνικής άπνοιας μπορεί να διαγνωστεί εύκολα και ανώδυνα, αλλά απαιτεί ενημέρωση του κοινού και υψηλή κλινική υποψία από την μεριά του ιατρού. Από τη στιγμή που υπάρχει διάγνωση η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι εξίσου απλή και συνήθως ανέξοδη (η συσκευή υποβοήθησης καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία). Αν μείνει αδιάγνωστο μπορεί να έχει κακή πρόγνωση.

Γεώργιος Χλαπουτάκης
Ειδικός Καρδιολόγος
www.cardionet.gr

Επιμέλεια άρθρου υγείας: Συντακτική Ομάδα Υγείαonline