Τα «Σαλέ του Λήντερ» είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Ως γνωστόν, η πτώση από τα σύννεφα είναι το προσφιλές σπορ του έθνους από καταβολής του. Και τις περισσότερες φορές, η… πτώση αφορά διάφορες παρωνυχίδες (που ηθική μόνο απαξία έχουν όταν πρόκειται για πολιτικά πρόσωπα).

Πέρα από την ανάγκη να υπάρξει ηθικό δίδαγμα προς τον κυρίαρχο λαό, ο οποίος οφείλει να ελέγχει εξονυχιστικά και από πάσης πλευράς τα πολιτικά πρόσωπα που επιλέγει, βάζοντας πραγματικά αξιοκρατικά κριτήρια, η υπόθεση του τρόπου διάθεσης των κονδυλίων Λήντερ, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.

Όχι μόνο επειδή ήταν κοινό μυστικό ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα μοιράστηκε σε κάποιους που το χρησιμοποίησαν για να φτιάξουν τα σπίτια τους στην επαρχία και (όλως περιέργως) έκλειναν τις επιχειρήσεις τους μόλις έληγε ο υποχρεωτικός από την ΕΕ χρόνος λειτουργίας τους - εδώ πρέπει να σημειωθεί πως δεν κατασπαταλήθηκαν μόνο κοινοτικά χρήματα, αλλά και η εθνική συμμετοχή, καθώς το 2004 μόνο για το 13% του Λήντερ που είχε ως τότε ολοκληρωθεί είχαν ήδη δαπανηθεί 25,8 εκ. ευρώ κρατικά χρήματα.

Αλλά και επειδή είναι απολύτως βέβαιο ότι αν ο πακτωλός χρημάτων που έχει εισρεύσει στην χώρα μας από την ΕΕ είχε σωστά απορροφηθεί και αξιοποιηθεί -δηλαδή χωρίς αστοχίες, παρατυπίες και άλλες ατασθαλίες- απλά δεν θα είχαμε χρεοκοπήσει.

Σύμφωνα με Έκθεση της Κομισιόν για τον απολογισμό της κατανομής των κοινοτικών πόρων, η Ελλάδα εισέπραξε αναλογικά τα περισσότερα κοινοτικά κονδύλια από κάθε κράτος - μέλος, μέσω του Γ΄ ΚΠΣ που τελικά ολοκληρώθηκε το 2009. Με αποτέλεσμα σε κάθε Έλληνα να αναλογεί το ποσό - ρεκόρ των 342 ευρώ, την ώρα που ο κοινοτικός μέσος όρος ήταν 168,3.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα κοινοτικά κεφάλαια δεν συνοδεύθηκαν από επαρκή κρατική συμμετοχή και δεν έγιναν πόλος έλξης ιδιωτικών κεφαλαίων, ενώ τα ποσά μοιράστηκαν με «υδροκέφαλο» τρόπο, καθώς μόνο το 5,9% πήγε στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μόνο το 0,70% σε επιχειρήσεις με πάνω από 250 εργαζόμενους.

Στις 2 Οκτωβρίου 2003, έγγραφο της Κομισιόν αποκάλυπτε κακοδιαχείριση των κοινοτικών πόρων, καθυστερήσεις, κακοτεχνιών και αδυναμία υλοποίησης του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.

Το Νοέμβριο του 2003, στην έκθεση αξιολόγησης του Γ΄ ΚΠΣ, η Κομισιόν υπογράμμιζε αστοχίες στον σχεδιασμό και λανθασμένες προτεραιότητες στην κατανομή χρημάτων.

Από το 2001 ως το 2003 η Ελλάδα δεν συμμετείχε σε καμιά κοινοτική ενέργεια για προώθηση γεωργικών προϊόντων.

Και σύμφωνα με άλλη μελέτη της Κομισιόν που δόθηκε στη δημοσιότητα το καλοκαίρι του 2003, η Ελλάδα δεν μπορούσε να αξιοποιήσει αποδοτικά τα κοινοτικά χρήματα. Για κάθε 1 ευρώ θα μπορούσαμε να έχουμε όφελος από την αύξηση του ΑΕΠ τουλάχιστον 2,5 ευρώ, όπως πέτυχαν Πορτογαλία και Ιρλανδία. Η πρόβλεψη για την Ελλάδα, όμως, ήταν όφελος μόλις 1,07 ευρώ ως και το 2010!

Τις πταίει;

Δεν μας φταίνε, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι, αλλά το κακό μας το κεφάλι.

Θα αναφερθώ και πάλι στο θέμα, μήπως και το εμπεδώσουμε:

Το πρώτο πακέτο στήριξης, «δώρο» για την ένταξη της χώρας μας στην ΕΕ ήταν 1,2 δις εκιού και δόθηκε μεταξύ του 1985 και του 1987.

Το δεύτερο, ήταν το Α΄ ΚΠΣ, ύψους 8 δις εκιού και αφορούσε την περίοδο 1988 - 1993.

Το τρίτο, ήταν το Β΄ ΚΠΣ, ύψους 17,5 δις ευρώ και αφορούσε την περίοδο 1994 - 1999.

Το τέταρτο, ήταν το Γ΄ ΚΠΣ, ύψους 25 δις ευρώ, αφορούσε την περίοδο 2000 - 2006 και ολοκληρώθηκε το 2009.

Το πέμπτο, ήταν το ΕΣΠΑ, ύψους 21 δις ευρώ και αφορά την περίοδο 2007 - 2013.

Τώρα βρισκόμαστε στο έκτο, ύψους 16, 3 δις ευρώ, για την περίοδο 2014 - 2020.

Στην δεκαετία 1994 - 2004, η Ευρώπη μας έδωσε 100 τρις παλιές δραχμές!

Και βέβαια, σ’ όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε τα χρήματα για τις αγροτικές επιδοτήσεις και την ανάπτυξη της υπαίθρου, καθώς και αυτά από τα διαρθρωτικά ταμεία, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής…

Σημειώστε επίσης ότι το 52,3% του Γ΄ ΚΠΣ προοριζόταν για την… ενίσχυση της απασχόλησης, τη μείωση της ανεργίας και την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας.

Και ότι το ΕΣΠΑ προοριζόταν για την ανάπτυξη της περιφέρειας, την κατάρτιση και την απασχόληση - είχε μάλιστα προβλεφθεί πως αν τα κονδύλια αξιοποιούνταν σωστά, θα είχαμε… 2,5 εκ. νέες θέσεις εργασίας!

Και ότι από το 1986 ως το 2003, ο αγροτικός μας τομέας έλαβε 40 δις ευρώ, ενώ έκτοτε λαμβάνει σταθερά τουλάχιστον 3 δις τον χρόνο (υπήρξαν χρονιές που έλαβε και 6 δις ευρώ).

Έχει υπολογιστεί ότι στον αγροτικό τομέα έχουν συνολικά κατευθυνθεί 150 δις ευρώ (για ανάπτυξη, επιδοτήσεις, αποζημιώσεις κ.λπ.), καθώς η Ελλάδα υπήρξε η πλέον ευνοημένη χώρα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ).

Παρ’ όλα αυτά, επιστρέψαμε κονδύλια 14,5 εκ. ευρώ για διαχειριστικά λάθη της περιόδου 2001 - 2003 στον γεωργικό τομέα, από χρήματα που είχαν καταβληθεί από το Γεωργικό Ταμείο.

Αστοχίες, απώλειες, επιστροφές, πρόστιμα

Το 2004 οι απώλειες και οι αστοχίες όσον αφορά στις δεσμεύσεις κονδυλίων έφθαναν στο 75%.

Ο «Εκόνομιστ», είχε χαρακτηρίσει την Ελλάδα «παράδειγμα προς αποφυγήν» όσον αφορά στις δεσμεύσεις και στις απορροφήσεις κοινοτικών πόρων, ειδικά για την περίοδο 2001 - 2003.

Και επί βρετανικής προεδρίας, η Ελλάδα είχε χαρακτηριστεί «ανάπηρη χώρα, που της δίνονται χρήματα και δεν μπορεί να τα απορροφήσει».

Και από απώλειες και πρόστιμα, να φαν’ κι’ οι κότες.

Από το Β΄ ΚΠΣ χάσαμε 1 δις ευρώ, ενώ τα πρόστιμα για παρατυπίες των Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ έφθασαν τα 518 εκ. ευρώ.

(Θυμίζω ότι το Κτηματολόγιο είχε ενταχθεί στο Β΄ ΚΠΣ, τα χρήματα είχαν καταβληθεί, το 2002 διαπιστώθηκε ότι έγινε το μισό έργο με τα διπλάσια κονδύλια και τελικά σταμάτησε η χρηματοδότηση από το Γ΄ ΚΠΣ και η Ελλάδα υποχρεώθηκε να επιστρέψει 100 εκ ευρώ που πήρε από το Β΄ ΚΠΣ).

Την περίοδο 1994 - 1999 επιστρέψαμε για τους ίδιους λόγους 359,8 εκ. ευρώ.

Από το Γ΄ ΚΠΣ χάθηκαν άλλα 956 εκ. ευρώ, καθώς την τελευταία στιγμή διεγράφησαν έργα που θα απορρίπτονταν από την Κομισιόν.

Τα έργα του Γ΄ ΚΠΣ από το 2000 ως το 2003 που εντοπίσθηκαν από τον έλεγχο του Εξειδικευμένου Συμβούλου Ελέγχου Ποιότητας και από άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς ότι δεν ικανοποιούν τις προϋποθέσεις των κοινοτικών κανονισμών ήσαν ύψους 950 εκ. ευρώ. Μάλιστα, για τα έργα αυτά δεν ζητήθηκαν από την ΕΕ πίσω οι επιδοτήσεις και οι σχετικές δαπάνες, αλλά το ποσό καταγράφηκε στο έλλειμμα του 2004!

Και ουδείς πλέον αναφέρεται στον γεγονός ότι τον Οκτώβριο του 2001 εκχωρήθηκαν μελλοντικά έσοδα από το Γ’ ΚΠΣ συνολικού ύψους 2 δις ευρώ (για την περίοδο ως τον Ιανουάριο 2007), στις εταιρίες «Αίολος», «Αριάδνη» και «Άτλας» με έδρα το Λουξεμβούργο, στις οποίες καταβλήθηκαν προμήθειες ύψους 7 δις δρχ.

Δεσμεύθηκαν εθνικοί πόροι για 5, 10 και 19 χρόνια - δηλαδή ως το 2020!

Για να μην μιλήσουμε για τις διάφορες «συμπληρωματικές συμβάσεις» που μετά από παρέμβαση της Κομισιόν ξαναβαπτίστηκαν σε «επί έλαττον συμβάσεις» και τον σκόπιμο κατακερματισμό των έργων.

Άνοδος ΑΕΠ και ανεργίας!

Διότι, ως γνωστόν, το θέμα δεν είναι να φτάνουν απλώς τα χρήματα στη χώρα, αλλά πρέπει και να αξιοποιούνται σωστά, ώστε να μην έχουμε το παράδοξο της αύξησης του ΑΕΠ με παράλληλη αύξηση της ανεργίας.

Και να σκεφθεί κανείς ότι το 3% του ελληνικού ΑΕΠ προέρχεται από κοινοτικούς πόρους!

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι (ανεπιτυχείς) προσπάθειες (λέμε τώρα) για μηχανοργάνωση του συστήματος υγείας έγιναν και με τα τρία πρώτα κοινοτικά πλαίσια στήριξης - με τα γνωστά σημερινά αποτελέσματα.

Πρώτοι σε απάτες

Διότι από καταβολής κοινοτικών κονδυλίων η Ελλάδα ήταν τελευταία σε απορροφήσεις και πρώτη σε απάτες.

Σε μία περίπτωση, για παράδειγμα, το 2007, είχαν ελεγχθεί δέκα χώρες, είχαν διαπιστωθεί παρατυπίες και είχαν ζητηθεί πίσω ποσά ύψους 110,2 εκ. ευρώ και από αυτά μόνη της η Ελλάδα έπρεπε να επιστρέψει τα 67,2 εκ. ευρώ!

Για να το εμπεδώσουμε: Όλοι μαζί 110, 2 εκ ευρώ, μόνη της η Ελλάδα πάνω από τα μισά!

Μόλις πρόσφατα, στις 12 Δεκεμβρίου 2013, η Κομισιόν ζήτησε την ανάκτηση κονδυλίων της κοινοτικής γεωργικής πολιτικής συνολικού ύψους 109,3 εκ. ευρώ, τα οποία δαπανήθηκαν αδικαιολόγητα από την Ελλάδα.

Ελέγχθηκαν 15 κράτη - μέλη, το συνολικό ποσό που πρέπει να επιστρέψει στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό είναι 335 εκ. ευρώ και απ’ αυτά μόνη της η χώρα μας πρέπει να επιστρέψει το ένα τρίτο!

Για να το (ξανα)εμπεδώσουμε: Όλοι μαζί 335 εκ. ευρώ, μόνη της η Ελλάδα σχεδόν 110 εκ. ευρώ!

Το χειρότερο, βέβαια, είναι πως σε όσες περιπτώσεις η ΕΕ απαιτούσε την διακοπή ενός έργου, η χώρα μας υποχρεωνόταν να το υλοποιήσει με εθνικά χρήματα.

Και το τρισχειρότερο είναι πως τα κοινοτικά χρήματα ουδέποτε χρησιμοποιήθηκαν για την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων (το 2009, ο μέσος κοινοτικός όρος συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων ήταν 38,8% και στην Ελλάδα το ποσοστό μόλις που έφθασε το 19,2%).

Δηλαδή, κάποιοι τσέπωναν τα χρήματα και… μην τους είδατε!

Φυσικό, αν κρίνουμε πως η Ελλάδα πληρώνει επτά φορές περισσότερα χρήματα από την Ισπανία και την Πορτογαλία για τα δημόσια έργα και τους οδικούς άξονες.

Σύμφωνα με κοινοτική έκθεση του Δεκεμβρίου 2009, η κακή αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων όχι μόνο αύξησε το κόστος των έργων, αλλά στέρησε την Ελλάδα από υποδομές που είχε ανάγκη.

Παρ’ όλα αυτά, όταν ξέσπασε η κρίση και προσφύγαμε στον μηχανισμό στήριξης, η ΕΕ προσέτρεξε και πάλι.

Τον Μάιο του 2010, συγκεκριμένα την επομένη της προσφυγής στον μηχανισμό, ανακοινώθηκε ότι ως το 2013 θα διετίθοντο 13,7 δις ευρώ για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.

Κι’ επειδή η αναπηρία συνεχίστηκε, το καλοκαίρι του 2011 ο πρόεδρος της Κομισιόν Μπαρόζο, έφτιαξε Task Force για να προσφέρει τεχνική βοήθεια για την απορρόφηση των κονδυλίων και μας έστειλε τον Επίτροπο Χαν και τον Ράιχενμπαχ για να… σπρώχνουν!

Και όχι μόνο αυτό: Αποφασίστηκε την ίδια περίοδο να περιοριστεί στο 5% η εθνική συμμετοχή, με την κοινοτική να ανεβαίνει από το 85% στο 95%.

Και ακολούθησε σειρά αποφάσεων και διευκολύνσεων (και στο πλαίσιο του νέου επταετούς κοινοτικού προϋπολογισμού που εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του 2013 και με τον οποίο η Ελλάδα εξασφαλίζει 16,3 δις ευρώ) για ταχύτερη εκταμίευση εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής.

Μετά από όλα αυτά, τι πληροφορηθήκαμε;

Ότι δύο υπάλληλοι του υπουργείου Ανάπτυξης (συνελήφθησαν τον Μάιο του 2012) ζητούσαν χρήματα από ιδιοκτήτη ξενοδοχείου στο Ναύπλιο, προκειμένου να προωθήσουν την κοινοτική οικονομική ενίσχυση που είχε ζητήσει και εκκρεμούσε από το 2009.

Συγγνώμη, αλλά τα «Σαλέ του Λήντερ», μόνο πολιτική αξία και ιδιαίτερη ηθική απαξία έχουν.

Κατά τα λοιπά, αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου…