ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ: ποιά η σχέση της με την ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;

Γράφει ο Άγγελος Πατέλης  Δημοτικός Σύμβουλος Πάρος ΑΞΙΑ 

Θυμάμαι αρκετά χρόνια πριν, όταν πρωτάκουσα την έκφραση «Άμεση Δημοκρατία». Έσπευσα με ενδιαφέρον να πληροφορηθώ την ερμηνεία του όρου και ψάχνοντας στα επεξηγηματικά μέσα της εποχής, διάβασα το εξής: «Άμεση Δημοκρατία (γνωστή και ως καθαρή δημοκρατία) σημαίνει ότι η εξουσία εδράζεται (βασίζεται) στους πολίτες».

Μια μορφή άμεσης δημοκρατίας είναι και ο άτυπος αλλά δημοκρατικότατος θεσμός των...

λαϊκών συνελεύσεων ή αλλιώς συνελεύσεων των πολιτών. Εκεί όπου οι πολίτες μπορούν ελεύθερα και άμεσα να εκφράζονται και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων.

Μια άλλη διαδικασία έκφρασης δημόσιου λόγου, υποτίθεται πιο εξευγενισμένη και εξωραϊσμένη, είναι εκείνη που ακούει στο όνομα διαβούλευση. Παραπλανητική και δημαγωγική «εφεύρεση» συνηθίζω να την αποκαλώ εγώ. Πόσο συγγενεύει όμως με την Άμεση Δημοκρατία και πόσο αληθινή είναι σαν διαδικασία;

Προσωπικά πιστεύω ότι όσο πιο πολλές «γιρλάντες» χρησιμοποιούνται στις διάφορες εκφράσεις και διατυπώσεις, τόσο λιγότερη αλήθεια υπάρχει στις προθέσεις εκείνων που τις κατασκευάζουν. 

Διαλέγουν συνήθως ένα φανταχτερό περιτύλιγμα για να καλύψουν ένα ουσιαστικά ανύπαρκτο περιεχόμενο. 

Ο καινούργιος αυτός όρος μας προέκυψε στο πολιτικό προσκήνιο λίγα χρόνια πριν, μαζί με το νέο ήθος. Και επειδή το νέο ήθος έπρεπε να συνοδεύεται και από νέα φρασεολογία, λιγότερο συνηθισμένη και περισσότερο εντυπωσιακή, φυσικό ήταν να έχουν προηγηθεί οι εφευρέτες αυτών των νέων εκφράσεων.

Σε όλους τους Δήμους της χώρας σύμφωνα με τον «Καλλικράτη» (για κακή μας τύχη), έχουν συγκροτηθεί δημοτικές επιτροπές διαβούλευσης προκειμένου οι συμμετέχοντες σ’ αυτές, εκπρόσωποι φορέων, ελάχιστοι πολίτες και αιρετοί, να συσκέπτονται και να προτείνουν γύρω από θέματα που απασχολούν την κάθε τοπική κοινωνία. Όχι πάντως το σύνολο των δημοτών όπως θα μπορούσε να συμμετέχει στις συνελεύσεις των πολιτών.

Έστω και έτσι όμως, λειτουργούν πράγματι αυτές οι επιτροπές ή υπάρχουν επειδή και μόνον πρέπει να υπάρχουν; Προσωπική μου άποψη είναι ότι συνήθως συμβαίνει το δεύτερο, αφού η μέχρι τώρα εμπειρία των τριών χρόνων έχει δείξει ότι τουλάχιστον εδώ στην Πάρο, η λειτουργία αυτού του θεσμού δεν προσέφερε τίποτα απολύτως.

Έχω την άποψη ότι η εγκυρότητα και η αποτελεσματικότητα μιας επιτροπής διαβούλευσης, είναι καθαρά θέμα επιλογών και προτεραιοτήτων της Δημοτικής Αρχής στην οποία ανήκει. Ανάλογα είναι και τα αποτελέσματα των εργασιών αυτής της επιτροπής. Πάντως σε πολλές περιπτώσεις οι πολίτες αγνοούν ακόμη και την ύπαρξη της και αυτό το γεγονός από μόνο του συνιστά υποβάθμιση για τη λειτουργία του συγκεκριμένου θεσμού.

Θα γίνω καχύποπτος και θα πω ότι αυτή «η εφεύρεση» διευκόλυνε τη θέση των δημάρχων και έβγαλε από πάνω τους ένα σημαντικό «πονοκέφαλο», αφού τώρα σε κάθε τυχόν αίτημα για σύγκληση συνέλευσης πολιτών, μπορούν να επικαλούνται την ύπαρξη της επιτροπής διαβούλευσης.

Έτσι αποφεύγονται οι δυσκολίες και ταυτόχρονα τα όποια απρόοπτα, όπως συνέβαινε κάποιες φορές τότε στη δεκαετία του 1990, όπου η Πάρος βίωσε πραγματικά στιγμές Άμεσης Δημοκρατίας. Δεν καταγράφηκαν ποτέ υπερβολές και ακρότητες, αλλά κάποιοι ήπιοι διαπληκτισμοί και κάποιες μικροεντάσεις πάντα προέκυπταν στη διάρκεια των συνελεύσεων αυτών. Στο τέλος όμως οι αποφάσεις είχαν την έγκριση και την εγκυρότητα της πλειοψηφίας των πολυάριθμων πολιτών, που εκπροσωπούσαν την τοπική κοινωνία.

Σήμερα μακάρι να μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι την ίδια ισχύ έχουν και οι προτάσεις των συνεδριάσεων των επιτροπών διαβούλευσης, κάτι που ασφαλώς δεν συμβαίνει αφού ο ρόλος τους είναι μόνο συμβουλευτικός. Ακόμη και έτσι όμως δεν επιτελούν το ρόλο τους, αφού ούτε επαρκής αριθμός συνεδριάσεων πραγματοποιείται, ούτε θέματα της τρέχουσας επικαιρότητας προλαβαίνουν εκ των πραγμάτων να συζητηθούν εγκαίρως. 

Όσο για τη σχέση που μπορεί να έχει ο θεσμός της διαβούλευσης με την Άμεση Δημοκρατία, μάλλον αυτή θα πρέπει να είναι πολύ μακρινή ίσως και ανύπαρκτη. Για μεταξύ τους συγγένεια βέβαια δεν γίνεται λόγος, αφού η πραγματικότητα από μόνη της αποδεικνύει ότι ούτε εξ’ αγχιστείας θα μπορούσε ποτέ να προκύψει κάτι τέτοιο.

Άγγελος Πατέλης